24 września (poniedziałek)

10:00 - 10:45 G. Sznajd: Geniusz natury: symetrie i asymetrie

Symetria i jej nieodzowna towarzyszka asymetria są wszechobecne, a ich poznanie (nie tylko w fizyce ale również w biologii, medycynie, farmacji) jest jednym z głównych celów nauki. Zrozumienie symetrii, kojarzonej od zawsze z pięknem, to zrozumienie wielu praw fizyki, zrozumienie świata. Ale, jak się okazuje, równie piękne, a może nawet piękniejsze, jest jej łamanie – przecież to właśnie dzięki zaburzeniu symetrii istnieje wszechświat. W trakcie wykładu pokazane zostaną przykłady symetrii i asymetrii w wielu dziedzinach naszego życia.

11:00 - 11:45 T. Zaleski: Czy pociąg może latać, czyli kilka słów o nadprzewodnictwie

Wyścig o uzyskanie jak najniższej temperatury na przełomie XIX i XX wieku zaowocował odkryciem całkiem nowego stanu materii, którego niesłychane własności mogą być wykorzystane w życiu codziennym. Czym jest nadprzewodnictwo, skąd się bierze i jak zmieni naszą przyszłość? O tym wszystkim dowiedzieć się będzie można w czasie wykładu ilustrowanego pokazami związanymi z fizyką niskich temperatur.

12:00 - 12:45 P. Klamut: Energia, drogi Watsonie. Wyzwania fizyki materiałów a nasz zrównoważony rozwój

Potrzeby energetyczne intensywnie rozwijającej się cywilizacji prowadzą do tego, że znacznie szybciej uczymy się wytwarzać potrzebną nam energię, niż ograniczać skutki powodowanych tym samym zmian klimatu i środowiska. Nawet ich w pełni nie rozumiejąc, już wiemy, że to one określą zmiany warunków naszego życia w perspektywie najbliższych wieków. Potrzeba nam więc łatwo dostępnych, o wiele bardziej zrównoważonych energetycznie niż stosowane obecnie, cykli wytwarzania energii oraz sposobów jej dystrybucji. To właśnie własności fizyczne nowych materiałów mogą określić taki postęp. Uczymy się tworzyć je o coraz bardziej złożonych strukturach, ingerując tym samym w skalach charakterystycznych oddziaływaniom, które określają ich własności. Przyjrzymy się niektórym z takich materiałów w kontekście zastosowań do alternatywnych sposobów uzyskiwania i transportu energii. Najbardziej jednak potrzeba nam Waszych nowych pomysłów.

25 września (wtorek)

10:00 - 10:45 G. Sznajd: Anihilacja: od początku wszechświata do zastosowań we współczesnej medycynie

W trakcie wykładu przedstawiona zostanie hipoteza powstania Wszechświata oraz eksperymenty, które pozwalają  odtworzyć pierwsze chwile kreacji materii i antymaterii. Pokazane zostaną również przykłady zastosowań anihilacji (anihilacja to proces odwrotny do kreacji) we współczesnej medycynie:  w diagnostyce medycznej oraz leczeniu chorób nowotworowych.

11:00 - 11:45 A. Pikul: O promieniowaniu i promieniotwórczości, czyli: czy telewizor promieniuje

Tematem wiodącym wykładu będzie zjawisko naturalnej promieniotwórczości. W przystępny sposób wyjaśnione zostaną podstawowe (jakże często mylone!) pojęcia związane z tym zjawiskiem, takie jak: atom i jądro, promieniowanie i promieniotwórczość (radiacja i radioaktywność), rozpad i rozszczepienie, napromieniowanie i skażenie, itp. Słuchacze dowiedzą się również, jaka jest różnica między reaktorem a lampą rentgenowską, kiedy promieniowanie jest niebezpieczne, oraz czy przedmioty codziennego użytku są radioaktywne.

12:00 - 12:45 R. Wiglusz: Nanotechnologia w medycynie i farmacji

Hydroksyapatyt (HA) jest głównym składnikiem, z którego zbudowane są szkliwo zębowe, zębina oraz kości kręgowców.  Apatyty stanowią około 65% masy kości, a ich zawartość zmienia się w zależności od rodzaju kości, a także wieku, sposobu odżywiania i aktywności fizycznej człowieka. Powstają w czasie biomineralizacji, tworząc twarde struktury, tj. kości. Z jednej strony mogą się bezpośrednio wbudowywać do układu kostnego i dzięki ich biokompatybilności z tkankami kostnymi ludzkiego ciała stwarzają możliwości szerokiego zastosowania ich w medycynie. Z drugiej strony są stosowane, jako materiały powlekające części wspólne protez zastępczych, stymulujących wzrost kości na implancie, czy jako bardzo ważny związek używany w chirurgii ucha środkowego. Jednakże, materiały te nie są syntezowane i intensywnie badane w formach nanokrystalicznych, które to formy warunkują potencjalne zastosowanie ich w terapii przeciwnowotworowej, czy jako nośniki substancji czynnych do kości oraz materiał wykazujący działanie przeciwbakteryjne. Prezentacja sztucznych kości, tabletek i innych materiałów apatytowych.

26 września (środa)

10:00 - 10:45 L. M. Tran: Jak komputer rozumie dotyk i ruch, czyli prosta fizyka ekranów dotykowych i innych urządzeń wskazujących

Żyjemy w czasach, w których nie sposób stronić od nowoczesnych technologii. Smartfony, tablety, laptopy stają się nieodłącznym elementem życia, będąc zarówno narzędziami pracy, jak i zapewniając rozrywkę. Urządzenia te komunikują się z nami używając obrazu i dźwięku, natomiast my przekazujemy im nasze polecenia przede wszystkim poprzez dotyk oraz ruch. Jakie proste zjawiska fizyczne umożliwiają im "rozumienie" naszych gestów? W jaki sposób działają urządzenia takie jak ekrany dotykowe, czy tablety graficzne? Odpowiedzi na te i inne pytania będzie można poznać w czasie niniejszego wykładu.

11:00 - 11:45 P. Psuja: NANOTECHNOLOGIA – chwilowa moda czy naukowa rewolucja?

Głównym celem wykładu jest nakreślenie głównego kierunku rozwoju współczesnej inżynierii materiałowej z omówieniem wybranych przykładów nanostruktur. Na zasadzie dyskusji zostanie wyłożone pojęcie nanotechnologii. W dalszej części omówiony zostanie obszar i skala struktury materii podlegający zainteresowaniu nanotechnologii. Przedstawione zostaną wybrane przykłady nanostruktur (fulereny, nanorurki węglowe, kropki kwantowe, nanokryształy, cienkie warstwy nanokrystaliczne itp.) z uwzględnieniem ich cech i aplikacji, a także zjawisk dla nich charakterystycznych. W tym kontekście omówione min. zostanie zjawisko emisji polowej oraz istota procesu deklasteryzacji wody i wiązania wodorowego. Poszczególne zagadnienia wprowadzane będą stopniowo na zasadzie pytań i odpowiedzi formułowanych wspólnie w interakcji uczniów z prowadzącym. Przedyskutowane zostaną korzyści i zagrożenia wynikające z stosowania nanomateriałów. Zwieńczeniem wykładu będzie próba sformułowania wspólnej odpowiedzi na pytanie zawarte w temacie.

12:00 - 12:45 V. H. Tran: Ciekawostki w świecie niskich temperatur

W ramach wykładu poruszone będą wybrane aspekty związane z kriofizyką; począwszy od historii, poprzez omówienie ciekawych odkryć zjawisk fizycznych w niskich temperaturach, takich jak nadprzewodnictwo i nadciekłość, poprzez trudne zagadnienia, np. tunelowanie kwantowe i kondensacja Bosego-Einsteina, a kończąc na zastosowaniach w każdej dziedzinie naszego życia. Nie zabraknie także zabawnych anegdot i żartobliwych opowiadań o znanych naukowcach pracujących w dziedzinie fizyki niskich temperatur.