INSTYTUCJA: Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk im Ludwika Hirszfelda PAN

MIASTO: Wrocław

STANOWISKO: Doktorant w projekcie badawczym NCN

DYSCYPLINA NAUKOWA: nauki medyczne

DATA OGŁOSZENIA: 30.11.2023 r.

TERMIN SKŁADANIA DOKUMENTÓW: 30.12.2023 r.

DATA ROZSTRZYGNIĘCIA KONKURSU: 31.01.2024 r.

PREFEROWANA DATA ROZPOCZĘCIA PRACY W PROJEKCIE: 01.02.2024 r.

LINK DO STRONY WSD IPAN: http://wsdipan.intibs.pl

LINK DO STRONY IITD PAN: www.hirszfeld.pl

SŁOWA KLUCZOWE: zaburzenia psychotyczne, schizofrenia, doświadczenia podobne do psychotycznych, stres, gen FKBP5, epigenetyka, metodologia próbkowania doświadczeń

Wrocławska Szkoła Doktorska Instytutów Polskiej Akademii Nauk (dalej: „Szkoła Doktorska”) ogłasza rekrutację specjalną na doktoranta oraz stypendystę w projekcie badawczym pt. „Rola epigenetycznej regulacji genu FKBP5 w moderacji związku pomiędzy stresem psychospołecznym a doświadczeniami podobnymi do psychotycznych - badanie z wykorzystaniem metodologii próbkowania doświadczeń” (dalej: „Projekt badawczy”), realizowanego na zlecenie Narodowego Centrum Nauki (grant nr 2021/41/B/HS6/02323) w Laboratorium Immunopatologii, w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu.

Oferujemy pracę w specjalistycznej placówce badawczej, umożliwiającej uzyskanie stopnia doktora nauk biologicznych lub medycznych.

Opis Projektu badawczego

Badania oraz praca doktorska będą realizowane w ramach Projektu badawczego: „Rola epigenetycznej regulacji genu FKBP5 w moderacji związku pomiędzy stresem psychospołecznym a doświadczeniami podobnymi do psychotycznych - badanie z wykorzystaniem metodologii próbkowania doświadczeń” realizowanego na zlecenie Narodowego Centrum Nauki (grant nr 2021/41/B/HS6/02323).

Streszczenie Projektu badawczego:

Doświadczenia podobne do psychotycznych (ang. psychotic-like experiences, PLEs) są wysoce rozpowszechnione i występują u 5 – 8% populacji ogólnej. Obejmują doświadczenia podobne do halucynacji i urojeń, które nie spełniają powszechnie przyjętych kryteriów rozpoznania zaburzeń psychicznych. Jednakże, powszechnie przyjmuje się, że PLEs stanowią czynnik ryzyka wystąpienia pełnoobjawowych zaburzeń psychotycznych. Dokładne mechanizmy przyczyniające się do rozwoju PLEs i zaburzeń psychotycznych nie zostały dotychczas poznane. Mimo to, ostatnie badania wskazują, że bardziej złożone modele mogą wytłumaczyć rozwój zaburzeń psychotycznych niż te poszukujące prostego związku z pojedynczymi czynnikami ryzyka. Wykazano, że różne kategorie stresu psychospołecznego zwiększają ryzyko rozwoju PLEs. Jednakże, doświadczenie stresu psychospołecznego nie jest ani konieczne, ani wystarczające do zapoczątkowania rozwoju psychozy. Istnieją dowody wskazujące, że stres podwyższa ryzyko rozwoju PLEs poprzez szereg mechanizmów psychologicznych. Badania w tym obszarze wykazały rolę negatywnego afektu, skłonności do nadmiernego nadawania znaczeń oraz uwagi na poszukiwanie zagrożenia. Negatywny afekt obejmuje indywidualną tendencją do doświadczania negatywnych emocji. Z kolei, skłonność do nadmiernego nadawania znaczeń jest definiowana jako tendencja do nadmiernego przypisywania znaczenia obojętnym bodźcom środowiskowym. Wreszcie, uwaga na poszukiwanie zagrożenia jest stanem nadmiernego wzbudzenia, w którym jednostka antycypuje przeżycie nieprzyjemnych doświadczeń. Badania nad związkami pomiędzy stresem a psychozą często zaniedbują jedną istotną obserwację, tzn. fakt, że PLEs często pojawiają się w kontekście rutynowych, dziennych aktywności i stresorów. W związku z tym, zaproponowano ocenę codziennego funkcjonowania w czasie rzeczywistym poprzez zastosowanie tzw. Metodologii próbkowania doświadczeń (ang. experience sampling methodology, ESM), która może pozwolić na lepsze zrozumienie związku pomiędzy stresem a psychozą. Badania ESM oparte są o wielokrotną ocenę codziennych doświadczeń poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii, takich jak osobiste smartfony.

Według biopsychospołecnzych modeli psychozy, procesy psychologiczne mediujące związek pomiędzy stresem a psychozą powinny być badane razem z mechanizmami biologicznymi. Istotnie, stres psychospołeczny aktywuje szereg procesów biologicznych, które mogą mieć znaczenie dla rozwoju PLEs i zaburzeń psychotycznych. Jednym z nich jest aktywacja osi podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczowej (ang. hypothalamic-pituitary-adrenal, HPA). Krótkotrwała aktywacja osi HPA umożliwia utrzymanie równowagi i poradzenie sobie ze stresem. Jednakże, przetrwała aktywacja lub nadmierna aktywacja osi HPA może być szkodliwa. Ponadto, wykazano, że aktywacja osi HPA zwiększa uwalnianie dopaminy w układzie mezolimbicznym. Z kolei nadmierne uwalnianie dopaminy zostało powiązane z rozwojem PLEs. Dotychczas, stwierdzono, że dysregulacja osi HPA, w różnych aspektach, pojawia się u osób z PLEs, czy psychozą. Warto jednak zauważyć, że istnieje wysokie osobnicze zróżnicowanie w funkcjonowaniu osi HPA, przypisywane czynnikom genetycznym. Wykazano, że jednym z głównych regulatorów komórkowej aktywności kortyzolu jest białko wiążące FK506 (FKBP5). Białko to chroni komórki przed nadmierną aktywnością kortyzolu. Istnieją dowody, że niektóre warianty genu FKBP5 mogą sprzyjać rozwojowi PLEs pod wpływem różnych kategorii stresu psychospołecznego. Jednakże, niewiele wiadomo na temat znaczenia procesów epigenetycznych, takich jak metylacja DNA, czy działanie cząsteczek mikroRNA (miRNAs) dla regulacji ekspresji genu FKBP5. Nasz zespół był pierwszym, który wykazał, obniżenie poziomu metylacji genu FKBP5 u osób z pierwszym epizodem psychozy, powiązane z doświadczeniem traumy wczesnodziecięcej.

Projekt zakłada następujące cele: 1) zbadanie znaczenia epigenetycznej regulacji ekspresji genu FKBP5 w moderacji związku pomiędzy chwilowym stresem a PLEs poprzez zastosowanie ESM; 2) zbadanie znaczenia epigenetycznej regulacji ekspresji genu FKBP5 w moderacji związku pomiędzy chwilowym stresem a procesami poprzedzającymi wystąpienie PLEs (negatywny afekt, skłonność do nadmiernego nadawania znaczeń i uwaga na poszukiwanie zagrożenia); 3) określenie związku podatności na psychozę ze zmianami epigenetycznej kontroli ekspresji genu FKBP5 i 4) zidentyfikowanie różnicy odpowiedzi kortyzolu na chwilowy stres u osób z PLEs i tych, którzy nie relacjonują PLEs. Spośród 3000 osób w wieku 18 – 35 lat w populacji ogólnej, zostanie wyłonionych 100 osób z PLEs i 100 osób bez takich doświadczeń. Następnie, zostaną pobrane próbki krwi celem przeprowadzenia analizy metylacji (16 wybranych wysp CpG) i ekspresji genu FKBP5 oraz miRNAs (32 wybrane cząsteczki), które potencjalnie wiążą się z genem FKBP5. Wszyscy wyłonieni uczestnicy przejdą badanie protokołem ESM (protokół z sześciokrotną, losową oceną stresu, PLEs i doświadczeń poprzedzających PLEs przez 7 kolejnych dni). Przy każdym powiadomieniu wysłanym na smartfon, uczestnicy zostaną poproszeni o oddanie próbki śliny do oznaczenia poziomu kortyzolu oraz o odpowiedź na 32 krótkie pytania w skali Likerta, dotyczące nasilenia stresu, PLEs, negatywnego afektu, skłonności do nadmiernego nadawania znaczeń i uwagi na poszukiwanie zagrożenia. Po raz pierwszy przeprowadzone badania pokażą, czy epigenetyczna regulacja genu FKBP5 moderuje związek między stresem a PLEs, procesami poprzedzającymi ich wystąpienie oraz odpowiedzią kortyzolu.

Warunki jakie powinien spełniać Kandydat: 

  • Do konkursu przystąpić może jedynie osoba nieposiadająca stopnia naukowego doktora i nie będąca uczestnikiem szkoły doktorskiej;
  • Do konkursu może przystąpić osoba, która uzyska tytuł lekarza, magistra biologii, biotechnologii lub innych kierunków pokrewnych przed 30.10.2023 r.
  • Preferowana osoba ze znajomością metod biologii molekularnej oraz potwierdzonym doświadczeniem w pracy w laboratorium naukowym.
  • Mile widziana znajomość zagadnień z zakresu psychiatrii w kontekście tematyki projektu

Podstawy prawne rekrutacji

Rekrutacja prowadzona jest zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1668 z późn. zm, dalej: „Ustawą prawo o szkolnictwie wyższym i nauce”), Zasadami Rekrutacji do Wrocławskiej Szkoły Doktorskiej Instytutów Polskiej Akademii Nauk oraz - w odpowiednim zakresie - Regulaminem przyznawania stypendiów naukowych w projektach badawczych finansowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki z dnia 14.03.2019 r., przyjętym uchwałą Rady NCN nr 26/2019 z dnia 14 marca 2019 r., w brzmieniu ustalonym uchwałą Rady NCN nr 49/2020 z dnia 29 kwietnia 2020 r. w sprawie zmiany Regulaminu przyznawania środków na realizację zadań finansowanych przez Narodowe Centrum Nauki w zakresie projektów badawczych (zwanym dalej „Regulaminem przyznawania stypendiów w projektach badawczych finansowych ze środków Narodowego Centrum Nauki”).

Kryteria oraz sposób oceny Kandydatów:

Podczas rekrutacji zostanie przeprowadzona ocena Kandydata odpowiednio do kryteriów ustalonych dla naboru do Szkoły Doktorskiej oraz w zakresie umożliwiającym przyznanie stypendium naukowego NCN, przy uwzględnieniu całościowej oceny przydatności Kandydata do realizacji zadań przewidzianych w Projekcie badawczym.

Obowiązki Doktoranta: 

  • Badanie metylacji genu FKBP5
  • Analiza ekspresji genu FKBP5
  • Celowane profilowanie wybranych miRNA
  • Opracowywanie wyników badań w celu sprawozdań i prezentacji wyników na konferencjach naukowych

Stypendium:

W okresie kształcenia w Szkole Doktorskiej Doktorant będzie otrzymywał stypendium doktoranckie w rozumieniu art. 209 ust. 1 Ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce współfinansowane ze środków Narodowego Centrum Nauki przeznaczonych na wynagrodzenie Doktoranta w budżecie Projektu badawczego.

Orientacyjna wysokość stypendium doktoranckiego ustalona zgodnie z Ustawą prawo o szkolnictwie wyższym i nauce na dzień zamieszczenia niniejszego ogłoszenia wyniesie:

  1. 2667,70 zł brutto miesięcznie do miesiąca, w którym zostanie przeprowadzona ocena śródokresowa doktoranta w Szkole Doktorskiej,
  2. 4109,70 zł brutto miesięcznie po miesiącu, w którym została przeprowadzona ocena śródokresowa doktoranta w Szkole Doktorskiej.

Stypendium doktoranckie wypłacane będzie po odliczeniu wszystkich składników, zgodnie z obowiązującymi przepisami. W szczególności ze środków przeznaczonych na stypendium doktoranckie powołanym Regulaminem pokryte zostaną koszty obowiązkowego ubezpieczenia społecznego oraz - na wniosek - koszty ubezpieczenia chorobowego.

Jeżeli w toku rekrutacji kandydat spełni również warunki przyznawania stypendiów naukowych, określone w powołanym wyżej Regulaminie, otrzyma dodatkowe świadczenie w formie stypendium naukowego NCN - każdorazowo w kwocie pozostałej po odliczeniu całkowitych kosztów stypendium doktoranckiego rozliczanych w Projekcie od miesięcznego budżetu na wynagrodzenie Doktoranta.

Orientacyjna wysokość stypendium naukowego wyniesie 1226,77 zł brutto miesięcznie przez 24 miesiące (do oceny śródokresowej).

Stypendium naukowe wypłacane będzie na podstawie umowy oraz powołanego wyżej Regulaminu przyznawania stypendiów naukowych.

Wysokość stypendium doktoranckiego oraz stypendium naukowego NCN może ulec zmianie, w przypadku decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki o   ogłoszeniu nowej wysokości stawki bazowej, zgodnie z art. 209 ust. 4 Ustawy prawo o szkolnictwie wyższym.

Stypendium naukowe NCN wypłacane będzie na podstawie umowy oraz powołanego wyżej Regulaminu przyznawania stypendiów naukowych w projektach badawczych finansowych ze środków Narodowego Centrum Nauki.

Złożenie podania:

Podania Kandydatów o przyjęcie do Szkoły Doktorskiej należy składać do dnia 30.12.2023 r. do godz. 15:00:

  • elektronicznie na adres (z dopiskiem rekrutacja ENDO), oryginały dokumentów należy dostarczyć przed rozpoczęciem kształcenia, albo
  • osobiście w siedzibie Szkoły Doktorskiej (INTiBS PAN ul. Okólna 2 we Wrocławiu) w godzinach od 9:00 do 15:00.

W celu uzyskania dodatkowych informacji, prosimy o kontakt z dr hab. Edytą Pawlak, prof. PAN (e-mail: , tel. 887679779).

Wymagane dokumenty:

  • wniosek o przyjęcie do WSD IPAN wraz z oświadczeniem o zapoznaniu się z regulaminem rekrutacji do WSD IPAN;
  • wypełniony kwestionariusz osobowy zawierający listę publikacji naukowych, stypendiów i nagród, listę konferencji, w których brał udział Kandydat wraz z tytułami i autorami wystąpień, zgodnie z dokumentem Zasady rekrutacji do Wrocławskiej Szkoły Doktorskiej Instytutów Polskiej Akademii Nauk na rok akademicki 2022/23;
  • list motywacyjny zawierający krótki opis zainteresowań i osiągnięć naukowych oraz uzasadnienia zamiaru podjęcia kształcenia w szkole doktorskiej;
  • oświadczenie, że w przypadku przyjęcia do WSD IPAN będzie to jedyna szkoła doktorska, w której kandydat będzie się kształcił;
  • odpis dyplomu potwierdzającego ukończenie studiów bądź zaświadczenie o uzyskaniu tytułu magistra biologii lub biotechnologii
  • odpis (kopię) całego indeksu studiów pierwszego i drugiego stopnia (lub jednolitych studiów magisterskich), albo suplement do dyplomu z ocenami z całych studiów, albo potwierdzone przez dziekanat karty ocen studenta ze wszystkich lat studiów,
  • certyfikat znajomości języka angielskiego na poziomie B2 lub wyższym (nie dotyczy kandydatów, którzy zdali egzamin kończący kurs na tym poziomie w toku studiów),
  • jeden lub więcej listów polecających (wysłanych bezpośrednio na podany poniżej adres);

           

Klauzula informacyjna:

Na podstawie art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1), dalej „RODO", informuję, że:

  • Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Ludwika Hirszfelda Polskiej Akademii Nauk we Wrocławiu, ul. Rudolfa Weigla 12, 53-114 Wrocław
  • Z administratorem danych osobowych można kontaktować się listownie na podany w pkt 1 powyżej adres, lub telefonicznie pod numerem telefonu 71 3709940, zaś z wyznaczonym przez niego inspektorem ochrony danych można się kontaktować we wszystkich sprawach dotyczących przetwarzania danych poprzez konto e-mail: lub listownie na adres siedziby.
  • Dane osobowe będą przetwarzane celu realizacji zadań administratora związanych z przeprowadzeniem rekrutacji do projektu badawczego pt. „Rola epigenetycznej regulacji genu FKBP5 w moderacji związku pomiędzy stresem psychospołecznym a doświadczeniami podobnymi do psychotycznych - badanie z wykorzystaniem metodologii próbkowania doświadczeń” realizowanego na zlecenie Narodowego Centrum Nauki (grant nr 2021/41/B/HS6/02323) oraz do Wrocławskiej Szkoły Doktorskiej Instytutów Polskiej Akademii Nauk, tym samym Pani/Pana dane osobowe będą przetwarzane na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (art. 6 ust. 1 lit. c RODO), prawnie uzasadnionego interesu Administratora związanego z realizacją projektu badawczego (art. 6 ust. 1 lit. f RODO) oraz w związku z ich niezbędnością do zawarcia umowy stypendialnej NCN (art. 6 ust. 1 lit. b RODO).
  • Podanie przez Panią/Pana danych osobowych jest dobrowolne, ale niezbędne do realizacji wskazanych powyżej celów.
  • Dane osobowe zgromadzone w obecnym procesie rekrutacji będą przechowywane przez okres rekrutacji.
  • Osobie, której dane są przetwarzane przysługuje prawo do: dostępu do danych osobowych, żądania sprostowania danych osobowych, żądania usunięcia danych osobowych, żądania ograniczenia przetwarzania danych osobowych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych ze względu na szczególną sytuację.
  • Osoba, której dane są przetwarzane ma również prawo wniesienia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, w wypadku uznania, że Administrator naruszył przepisy o ochronie danych osobowych.
  • Wskutek przetwarzania nie będą podejmowane decyzje w sposób zautomatyzowany (bez udziału człowieka), w tym również nie będą oparte o profilowanie.
  • Dane osobowe mogą być udostępniane naszym upoważnionym pracownikom, podmiotom przetwarzającym, tj. dokonującym czynności na nasze zlecenie (np. usługi informatyczne, księgowe), zaś dane osobowe wybranego w konkursie Kandydata mogą zostać następnie udostępnione podmiotom trzecim uprawnionym z mocy przepisów prawa.