50 lat INTiBS PAN
Obchodzimy kolejne jubileusze jako jednostka, jako środowisko, czy też jako instytucja – nie tylko po to, by z tej okazji skłonić się do refleksji nad upływem czasu i naszym miejscem w tym procesie, ale również, lub może przede wszystkim, aby wybiec myślami w przyszłość i lepiej zrozumieć sens naszych działań.
Instytut powstał w 1966 roku dzięki staraniom i inicjatywie prof. Włodzimierza Trzebiatowskiego, w oparciu o dwie niezależne instytucje: Zakład Fizyko-Chemicznych Badań Strukturalnych PAN, którym kierował Profesor i Zakład Niskich Temperatur Instytutu Fizyki PAN, kierowany przez profesora Bolesława Makieja. Jednak idea stworzenia Instytutu zrodziła się wiele lat wcześniej. Można śmiało powiedzieć, że historia INTiBS sięga połowy lat 50. ubiegłego wieku, kiedy powstał Zakład Chemii Ciała Stałego PAN pod kierownictwem prof. W. Trzebiatowskiego (1954 rok) i kiedy prof. Roman Ingarden utworzył Samodzielną Pracownię Niskich Temperatur IF PAN (1955 rok). W chwili powstania Instytutu skład osobowy utworzonej jednostki uzupełnili fizycy i chemicy z Politechniki Wrocławskiej i Uniwersytetu Wrocławskiego.
Obecnie Instytut jest jedną z większych i jedną z najlepiej wyposażonych instytucji badawczych w Polsce, prowadzącą badania w zakresie fizykii fizykochemii. INTiBS PAN to w przeszłości, dziś i według naszych przyszłych zamierzeń – interdyscyplinarna placówka badawcza, której misja sprowadza się do dwóch najważniejszych zadań – rozwijania wiedzy z fizyki i chemii na najwyższym światowym poziomie oraz kształcenia doktorantów i wspierania rozwoju nauko- wego młodych badaczy we wszystkich głównych dziedzinach naszej działalności naukowej. Od początku istnienia Instytutu nie tylko kontynuujemy, lecz również stale rozwijamy i wprowadzamy nowe kierunki badań. Ich wizytówkami są: magnetyzm, nadprzewodnictwo, badania spektroskopowe, strukturalne, teoria przemian fazowych i ciała stałego, w szczególności nadprzewodnictwa, spintronika, fizyka niskich temperatur i kryształów molekularnych, biofizyka i biochemia. Syntezujemy związki i hodujemy kryształy materiałów o nowych, unikatowych właściwościach, m.in.: metamateriały, multiferroiki, semimetale Weyla, nadprzewodniki wysokotemperaturowe, katalizatory, materiały optoelektroniczne, nano-materiały i wiele innych.
Wyniki prac badawczych cechuje wysoka innowacyjność, co daje możliwość ich zastosowania w rozwiązaniach komercyjnych. Dotyczy to m.in. badań biomateriałów regeneracyjnych, nośników chemioterapeutyków, emiterów promieniowania elektromagnetycznego (nowych źródeł światła), powłok grafenowych do zastosowań biomedycznych czy też nowych materiałów izolacyjnych.
Oprócz działalności statutowej Instytut uczestniczy w realizacji wielu grantów i projektów badawczych, organizuje międzynarodowe i krajowe konferencje naukowe, a także bierze udział w licznych inicjatywach promujących i popularyzujących naukę. Ponadto corocznie w INTiBS PAN jest organizowanych kilkadziesiąt praktyk zawodowych i staży dla studentów oraz absolwentów wyższych uczelni.
Jesteśmy instytucją, która swoją dzisiejszą wysoką pozycję (przynależność do elitarnej grupy jednostek naukowych mających kategorię A+) zawdzięcza wizji i strategii konsekwentnie realizowanej przez kolejnych dyrektorów kierujących tą placówką od początku jej istnienia. Byli to profesorowie: Włodzimierz Trzebiatowski, Bohdan Staliński, Jan Klamut i Józef Sznajd. Jednak nawet osoba obdarzona nadzwyczajnym talentem naukowym, administracyjnym i organizacyjnym nie byłaby w stanie wygenerować takiego efektu bez współdziałania z tymi, którzy w minionych latach tu pracowali i pracują obecnie. W tej chwili jest nas 176 osób, w tym 85 pracowników naukowych i 30 pracowników naukowo-technicznych. Ten prężny zespół naukowy uzupełnia 43 doktorantów. Publikujemy corocznie około 220 prac w czasopismach z listy JCR, a pod względem liczby przypadających na jednego pracownika publikacji, zamieszczonych w renomowanych czasopismach, znajdujemy się w czołówce polskich instytucji naukowych.
Z prawdziwą przyjemnością przedstawiam Państwu niniejszą publikację, zawierającą m.in. informacje o naszej historii, osiągnięciach naukowych i potencjale badawczym naszych laboratoriów, o aktualnej tematyce badawczej, o strukturze Instytutu, publikację prezentującą dane o kadrze naukowej, aktywności wydawniczej i patentowej ostatnich 10 lat oraz o działalności dydaktycznej i popularyzatorskiej pracowników Instytutu.
Jesteśmy dumni z naszych osiągnięć, a działania i bogactwo dorobku naukowego tych 50 lat świadczą o tym, że Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego PAN dobrze zasłużył się polskiej i światowej nauce.
