Opiekun naukowy: prof. dr hab. Dariusz Kaczorowski
Temat: Kwazicząstki w rozterce: dualizm elektronów 5f i jego zadziwiające konsekwencje.
Kontakt: tel. 71 3954 258, email:
W ostatnich kilku latach obserwuje się ponowny ogromny wzrost zainteresowania układami międzymetalicznymi na bazie aktynowców. Wynika to w dużej mierze z odkryć niezwykłych aspektów zjawisk kolektywnych występujących w takich materiałach w niskich temperaturach: niekonwencjonalnych form nadprzewodnictwa, czy też egzotycznych uporządkowań magnetycznych, multipolowych lub/i orbitalnych. Zachowania te związane są prawdopodobnie ze specyficznym, „dualnym” charakterem elektronów 5f oraz łatwością zmiany stopnia ich lokalizacji za pomocą czynników zewnętrznych.
Mikroskopowo wynika to z faktu, iż podstawowe oddziaływania (kulombowskie, spinowo-orbitalne, wymienne), decydujące o charakterze stanu podstawowego, są tu podobnej wielkości. Z tej właśnie przyczyny opis teoretyczny takich układów jest trudny i pomimo wysiłków licznych grup badawczych na całym świecie - daleki od satysfakcjonującego. Liczne zaskakujące odkrycia eksperymentalne, jak np. współistnienia ferromagnetyzmu i nadprzewodnictwa w UGe2, URhGe, UCoGe oraz UIr, niekonwencjonalnego nadprzewodnictwa w UTe2, NpPd5Al2, PuCoGa5 i PuRhGa5, uporządkowania kwadrupolowego w UPd3 i oktupolowego w NpO2, obecności „ukrytego parametru porządku” w URu2Si2, czy też niezwykłego zachowania elektronów 5f w δ-Pu etc., nieustannie pozostają przedmiotem żywych debat fizyków i stymulują dalsze intensywne prace doświadczalne i teoretyczne nad tymi i podobnymi materiałami, prowadzone z dużym rozmachem przez najbardziej renomowane ośrodki naukowe na świecie (w tym INTiBS PAN we Wrocławiu), z wykorzystaniem najnowocześniejszych metod i technik badawczych.